Adli Bilişim Nedir?

Bilişim sistemlerinin hayatımızın her alanına girdiğini inkâr etmek elbette ki imkânsız. İnsanoğlu büyüğünden küçüğüne gerek sosyal hayatta gerekse iş hayatında bilgisayar kullansın ya da kullanmasın, farkında olsun ya da olmasın, bir şekilde bilişim sistemlerinin getirdiği nimetlerden yararlanmaktadır. Bununla birlikte; tarihin başlangıcından beridir insanoğlunun var olduğu her sosyal alanda suçun olması doğaldır ve günümüzde bilişim teknolojileri de insanoğlunun suç işlemek için veya suç işlerken kullandığı araçlardandır.

Bir suçlunun arkasında işlediği suçla ilgili delil, iz ve emare bırakmaması doğanın bir kanunu olarak insanoğlunun elinde olmadığından, bilişim sistemleri ile işlenen suçlarda suç ile ilgili deliller farklı şekil ve formatlarda suç sonrasında dijital delil olarak bulunabilmektedir.

Adli Bilişim (Computer Forensics – Bilgisayar Kriminalistiği) bilimi; suçun aydınlatılabilmesi için bilimsel metotlar kullanılarak, çeşitli varyasyonlardaki dijital medyalar üzerinde bulunan, suçla ilgili dijital delillerin bozulmadan ve zarar görmeden anlaşılabilir bir şekilde adalet önüne sunulmaya hazır hale getirilmesini sağlayan ve başlı başına bilimsel teknik prensiplerin uygulandığı bir delil inceleme sürecinin bütünüdür. [1]

Diğer bir tanımlama ile Adli bilişim, elektromanyetik ve elektrooptik ortamlarda muhafaza edilen veya bu ortamlarca iletilen ses, görüntü, veri, bilgi veya bunların birleşiminden oluşan her türlü bilişim nesnesinin, mahkemede sayısal delil niteliği taşıyacak şekilde tanımlanması, elde edilmesi, saklanması, incelenmesi ve mahkemeye sunulması çalışmaları bütünüdür. [2]

Kısaca; delilin bütünlüğünü koruyarak ve gerçeği açığa çıkarmak amacıyla; kopyalama (collection), belirleme, çözümleme (examination),yorumlama (analysis) ve belgeleme (reporting) sürecidir. Adli bilişim böylece, dijital delillerin muhteva ettiği bilgileri; delil inceleme prosedürlerini, hukuki ve etik sorumlulukları göz önünde bulundurarak;

 Kopyalama, elde edilen delilin kontamine olmaması için orijinal delilin birebir kopyasının oluşturulmasını,

 Belirleme, olay yerlerinde bulunan bilişim ile ilintili bulguların tespit edilerek, tüm incelemeler yapılana kadar delil kabul edilmesini,

 Çözümleme, kopya delil üzerinde, olayla ilgili anahtar kelime gibi mantıksal aramaların yapılmasını,

 Yorumlama, dijital delil içerisinde bulunan verilerin olayla ilişkisini belirlemeyi,

 Belgeleme, olay konusu ve bulunan veriler arasındaki ilişkiyi açıklayan rapor yazılmasını kapsamaktadır. [3]

KAYNAKLAR

1. Ekizer, A.H. (2014). Bilişim Suçları (Siber Suçlar),  http://www.ekizer.net/adli-bilisim-computer-forensics, Erişim Tarihi: 31 Aralık 2014
2. Şirikçi, A. S. & Cantürk, N. (Eylül 2012) Bilişim Teknolojileri Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 3, www.btd.gazi.edu.tr/article/viewFile/1041000152/pdf (Erişim Tarihi: 06.12.2014)
3. Say, K. (2006). Bilişim Suçlarında Elde Edilen Delillerin Olay Yerinden Toplanması ve Laboratuvarlarda İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi,Ankara Üniversitesi.