Artırılmış Gerçeklik Nedir?
Artırılmış gerçeklik gerçek dünya üzerine sanal dünyanın yerleştirilmesini sağlayan bir teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde gerçek dünyanın görüntüsünün üzerine önceden tanımlanmış, tasarlanmış sanal materyaller eklenerek aynı anda birlikte gösterme işlemi yapılabilmektedir.
Gerçek ismi Augmented Reality olup AR diye kısaltılmıştır. Artırılmış gerçeklik son 10 yıldır askeriye, eğitim, spor, sağlık, oyun gibi birçok alanda kullanılmaya başlanmıştır. Mobil cihazların kullanım oranlarının artması ve performanslarının yükselmesi sayesinde artırılmış gerçeklik uygulamaları mobil ortamlara taşınmaya başlamıştır. Mobil ortamlarda artırılmış gerçekliğin uygulanmasıyla birlikte birçok alanda faydalı işler yapılmaya başlanmıştır.
Giriş
2000’li yılların başlarında en çok kullanılan iletişim şekli olan mobil ortamlar, akıllı telefonları giderek önemli bir yere getirmiştir. Mobil telefonlar ilk zamanlarda sabit telefonla iletişim ortamının sadece taşınabilir ortama geçirilmiş hali olarak düşünülse de, şu anda gelişme hızı çok yüksek olan, her alan için fayda sağlayan cihazlar olmuşlardır.
Artırılmış gerçeklik (Augmented Reality (AR)) geliştirici tarafından belirlenen hedef resimler üzerine mobil cihazlar da bulunan dâhili kamera ile yâda bilgisayara bağlı bir kamera ile bakıldığında yine geliştirici tarafından dizayn edilen üç boyutlu objenin hedef üzerinde belirip sanki gerçekten obje hedef resmin üzerindeymiş etkisini yaratan yeni bir teknolojidir.
Bu teknoloji eğitim alanında kullanılması fikri hayal edilmesi ve üzerinde düşünülmesi zor objeleri düşünülebilir ve hayal edilebilir bir formata getirip bunu gerçek dünya ile ilişkilendirdiğinde oldukça ilgi çekici bir hal aldığı için iyi bir fikirdir.
Artırılmış Gerçeklik
Dijital içeriklerin (metin, ses, resim, video ve animasyon gibi) gerçek dünya görüntüsü üzerine yüklenmesi Artırılmış gerçeklik (Augmented Reality) olarak adlandırılır. Artırılmış gerçeklik kullanıcılara gerçek dünya görüntüsü üzerine sanal dünyanın da bileşenlerini ekleme ve her ikisini birden ekranda görüntüleme fırsatı tanır.
Bu tanımı şu şekilde örneklemek mümkündür.
Her gün geçtiğimiz sokakta gözlerimizle çeşitli gerçek dünya görüntüleri görürüz. Bunları evler, arabalar, ağaçlar, vb. şeklinde sıralamak mümkündür. Şimdi ise gerçek dünya görüntüsü ile aramızda bir kamera olduğunu, yani gerçek dünya görüntülerine bir kameradan baktığımızı düşünelim. Kamera aracılığıyla baktığımız evin üzerinde evle ilgili dijital bilgiler (örneğin evin m2 olarak büyüklüğü), arabanın üzerinde araba ile ilgili çeşitli bilgiler (örneğin arabanın marka ve modeli, güvenlik testi sonuçları vb.), ağacın üzerinde ise ağaçla ilgili bilgilerin (örneğin ağacın cinsi) çıktığını düşünelim. İşte bu durum gerçeğin dijital içeriklerle güçlendirilmesi ya da Artırılmış gerçeklik olarak adlandırılır.
Bütün bu dijital destekler kişilerin nesneler ile ilgili bilgilere anında erişimini sağlayan ve nesneleri anlamlandırmalarına yardımcı olan bilişsel destekler olarak nitelendirilebilir.
Yukarıda sözü edilen örnekte, gerçeğe bir kamera üzerinden bakıldığını düşünerek örneklendirdik. Peki herkes yanında bir kamera ile mi dolaşıyor? Cevap, Evet. Çünkü şu an hemen her kişi yanında üzerinde entegre kamerası olan bir kişisel dijital yardımcı (personal digital assistant/PDA) taşıyor. Kişiler kişisel dijital yardımcılara ek olarak ayrıca üzerinde entegre kamera bulunan tablet bilgisayar veya dizüstü bilgisayarı da yanında bulundurabiliyorlar.
Son yıllarda özellikle iOS ve Android gibi mobil platformların popülaritelerinin giderek artması Artırılmış gerçekliği daha ulaşılabilir hale getirmiştir. Bu da kişilerin Artırılmış gerçeklik uygulamalarını ceplerinde taşıdıkları anlamına gelmektedir.
Artırılmış gerçeklik – Özel Gözlükler
Artırılmış gerçeklikle ilgili araştırmalarda ilk olarak bu amaca yönelik olarak tasarlanmış özel gözlükler (head mounted display – HMD) kullanılmıştır. Bir Artırılmış gerçeklik ara yüzü içerisinde, kişi bu özel gözlük aracılığıyla gerçek dünyaya bakmaktadır. Bu gözlüklerin üzerinde özel lensler bulunmakta ve bu sayede kişinin döndüğü yöne göre özel lensler aracılığıyla gerçek dünya nesneleri dijital dünyanın nesneleri ile desteklenmektedir.
Ayrıca bu gözlükler kablolar aracılığıyla bir bilgisayara bağlanmaktadır. Bu da Artırılmış gerçeklik uygulanmasının laboratuar dışına çıkmasına engel olmaktadır. Bu engelin aşılmasına yardımcı olan gelişmeleri ise Internet, kablosuz ağ, Wi-Fi ve bunlara paralel olarak yukarıda sözü edilen ve her bireyin taşıdığı akıllı telefon, tablet bilgisayar ve diz üstü bilgisayarlardaki gelişmeler olarak sıralamak mümkündür. Günümüzdeki tüm bu gelişmeler düşünüldüğünde Artırılmış gerçekliğin laboratuar ortamından çıkıp kişisel kullanıma da kolaylıkla açılabileceği açıkça görülmektedir.
