Suç ve Bilişim Suçu Hakkında

Suç ve Bilişim Suçu, Bilişim teknolojilerindeki gelişime paralel olarak suç ve suçlu kavramları da değişmektedir. Suç kavramı çeşitlenmiş, karmaşıklaşmış ve etkinliğini artırmıştır.

Bilişim ve teknoloji alanındaki gelişmeler, hayatın her alanında büyük değişikler meydana getirmiştir. Ancak bu gelişmeler insanlığa fayda ve kolaylık sağlamanın yanı sıra uğraşılması güç çeşitli problemleri de beraberinde getirmektedir.

Bilişim suçları kapsamında suçların aydınlatılması ve yargıya intikal ettirilmesi için fiziksel delillerden ziyade elektronik delillere ihtiyaç duyulmaktadır. Elektronik deliller bilgisayar ve diğer bilişim cihazları gibi elektronik cihazlar tarafından saklanan ve iletilen veriler olarak tanımlanmaktadır.

Bilişim suçları ile mücadele

Ülkemizde bilişim suçları ile mücadele kolluk kuvvetlerinin üzerinde önemle durduğu bir konu haline gelmiştir. Adli Bilişim kapsamında görev yapacak uzman personel yetiştirmek, acil ihtiyaç duyulan yerlerden başlanarak tüm ülke genelinde bilişim suçları ile mücadele birimlerinin yaygınlaşmasını sağlamak, kolluk kuvvetlerinin öncelikleri arasında yer almaktadır.

 Bu çalışmanın amacı suç, bilişim suçu, adli bilişim, dijital delil tanımlamalarını anlatarak, adli bilişimde imaj almada ve adli incelemede kullanılan açık ve kapalı kaynak kodlu yazılımları inceledim. Ayrıca adli imaj almada kullanılan donanımsal cihazları geniş olarak ele aldım.

    Sonuç kısmında ise adli bilişimde kullanılan yöntemleri ve günümüz adli bilişim çalışmalarında kullanılan elektronik delil elde etme yöntemleri hakkında olacaktır.

Suç Nedir?

Suç; evrensellik ve genellik taşıyan bir olgudur. Suç, tarihin en eski devirlerinden itibaren var olmuştur ve ileride de var olmaya devam edecektir. Suçsuz bir toplum bir ütopyadan başka bir şey değildir. İnsanların içinde ihtiraslarla birlikte toplum halinde yaşamanın ortaya çıkardığı çeşitli sosyal çelişkiler, uyumsuzluklar bulundukça suçta var olacaktır. Suç bir bakıma, bazı kişilerin davranışları ve tutumları ile bunların içinde yaşadıkları grupta yerleşmiş davranış örnekleri ile arasında bir çelişkidir. Bu çelişki her zaman ve her yerde zorunlu olarak var olacağından, suç genel ve evrensel bir olay teşkil eder ve adam öldürme, hırsızlık gibi çeşitli suçların farklılığına rağmen bir çeşit bilimsel yönden gözlemin yapılması kabil ve bilimin konusunu oluşturan bir olay niteliği ile varlığını korur.[1]

Ceza Hukukunda Suç, teknik – hukukî yani normatif maksatları karşılar şekilde değişik yazarlar tarafından çeşitli biçimlerde tarif edilmektedir. Ancak bu nevi hukukî nitelikli tariflerin bir olay, bir sapıcı davranış olarak suçun, kriminoloji yönünden de ele alınmasına esas teşkil edip edemeyeceği tartışmalıdır. Teknik hukukî nitelikteki tariflerin sosyolojik bakımından itibarları daha az olmak gerekir; zira bu tariflere göre bir gün bu kanunlar ilga edilecek olursa toplum içinde suçun da kalkacağını kabul etmek gerekecektir. Oysa topluma zarar veren hareketler, kanunlar bunları tarif etmeden önceden de, mevcuttur. O halde önce çözümü gereken problem belirli hareketleri suç haline getirirken kullanılacak ölçüdür. Bu hususta ölçüler verilmesine çalışılmıştır. Sözgelimi Jhering’e göre suç, toplum halinde yaşama şartlarına yönelmiş her türlü saldırılardır. [1]

Bu maksatla sosyolojik nitelikte tariflerin verilmesine de girişilmiştir. Durkheim’e göre “suç kolektif bilincin kuvvetli ve belirmiş tutumlarını (dispositions) ihlâl eden fiillerdir”. Thomas ve Znaniecky eserinde sosyal psikoloji yönünden meseleyi almak suretiyle şöyle bir tarif vermektedir: “Suç kişinin kendisini mensubu saydığı grupta, varlığı toplum dayanışması ile çelişki gösteren fiildir”. Taft’ın görüşü ise şöyledir: Topluma zarar veren hareketler ya örf ve âdetlerce belirlenmiştir yada grup içinde egemenliği elinde tutanlar, diğer kişilerin, tavır ve hareketlerini uydurmaları için modelleri, örnekleri ve bu suretle moral kuralların tümünü tespit ederler; bu kurallara uyanlara sosyal itibar verir, bunları ihlâl edenlere söz konusu mevkii reddederler. [1]

Kısaca suç, toplum tarafından hoş karşılanmayan, bir başkasına zarar veren ve işlenmesi halinde kanun tarafından cezalandıracağı açıkça belirtilmiş olan hareket ve davranışlardır.

 Düzenlenmiş olan mevzuatlara göre, bir eylem suç şartlarını taşıyor ve bu suç bilişim alanında meydana geliyorsa işte bu suç-bilişim ilişkisi, günümüzde yaygınlaşan ve sürekli önlem alınmasını gerektiren bilişim alanında suçları ve bu konudaki hukuki düzenlemeleri ortaya çıkarmaktadır.

Bilişim suçlarına bir çerçeve çizmek çok zordur. Gelişmekte olan teknoloji bilişim suçlarının da çerçevesini genişletmektedir, bu nedenle bilişim suçlarının tanımını yapmak ve ortak bir tanım üzerinde uzlaşmak oldukça zordur. Tüm dünyada ve ülkemizde, bilişim suçları çeşitli şekillerde tanımlana gelmektedir. [2]

Bilişim Suçu Nedir?

 Teknolojinin gelişimiyle birlikte bilişim sistemleri hayatımızın her alanına girmiş bulunmaktadır. Yeni suç tipleri ortaya çıkmakta, suçlular teknolojiye ayak uydurarak yasa dışı faaliyetlerini sürdürmektedirler. Özellikle bilişim sistemlerinin kullanılması ile işlenen suçlarda büyük bir artış gözlemlenmekte; dünya da olduğu gibi Türkiye’de de bilişim sistemlerine karşı ve bilişim sistemleri ile işlenen suçlar kolluk kuvvetlerinin ve adli mercilerin neredeyse her gün karşılaştığı suç tipleri arasına girmektedir. [3]

Bilişim suçlarını anlamak ve ilgili düzenlemeleri yapmak için doğru bir tanımlama yapmak önem arz etmektedir. Fakat literatürde, dünya genelinde net bir tanım üzerinde fikir birliğine varılamamıştır. Teknolojideki gelişim ve değişim, tanımlama yapmayı zorlaştırmaktadır.

Tanımlar

Bilgisayar suçları ya da bilişim suçları konusunda herkesin ittifak ettiği bir tarif yoksa da en geniş kabul gören tarif Avrupa Ekonomik Topluluğu Uzmanlar Komisyonu’nun Mayıs 1983 tarihinde Paris toplantısında yaptığı tanımlamadır. Bu tanımlamaya göre bilişim suçları; bilgileri otomatik işleme tabi tutan veya verilerin nakline yarayan bir sistemde gayri kanuni, gayri ahlaki veya yetki dışı gerçekleştirilen her türlü davranıştır. [2]

WikiPedia tanımlamasına göre ise; Bilişim Suçu veya Bilgisayar Suçu terimi bir bilgisayar ve bilgisayar ağı kullanılarak işlenen herhangi bir suçu ifade etmek için kullanılır. Bilgisayar, bir suçun işlenmesinde kullanılmış olabileceği gibi bir suçun hedefi de olabilir. [4]

Bir diğer tanımda ise bilişim suçları, “Bilgisayar veri ve programlarına izinsiz girilmesi, kullanılması, tahribi veya şok edilmesini, bilgisayardaki kişisel verilerin ifşasını ve sırrın masuniyeti aleyhine işlenen eylemlerdir” biçiminde tanımlanmaktadır. [5]

Avustralya, Sydney Üniversitesi, Bilişim Sistemleri Fakültesi öğretim üyesi Underwood (2008) bilişim suçunu; “Geleneksel suçlardan olan, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik ve cinsel istismar gibi suçların, bilgisayar veya bilgisayar ağı kullanılarak işlenmesi” olarak tanımlamıştır. [2]

Bilgisayarların daha fazla ucuzlaması ve iletişim imkânlarının gelişmesi, devletleri ve insanları “bilişim suçları” tehdidiyle karşı karşıya bıraktı. Bilişim suçlarının işlenme oranı, küreselleşmenin verdiği ivmeyle artmaktadır. Küreselleşen dünyanın sinir sistemi olan İnternet, bilişim suçlarının artmasına müspet katkılarda bulunmaktadır. Bu nedenle İnternet tek başına ele alınması gereken bir fenomen haline gelmiştir.

Suç olgusunun birçok tanımı olduğu gibi bilişim suçunun da birçok tanımı yapılmıştır. En kısa tanımıyla “bilişim sistemleri kullanılarak işlenen suça” denir. Ancak bilişim sistemlerinin çok farklı tiplerde olmasından ve bu sistemler ile işlenebilecek suç türlerinin de bir o kadar çeşitli olmasında dolayı, bilişim suçlarının da birçok tanımı vardır. Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemeyeceği için bilişim suçu olgusunun da her yönden ortaya konularak, tanımlanması gerekmektedir. [6]

Suç tipinin isimlendirilmesi

İşte bu durumda karşımıza öncelikle bu suç tipinin isimlendirilmesi problemi çıkmaktadır. En çok karşılaştığımız tabir “Bilişim Suçları” olduğu gibi; Siber Suçlar, Dijital suçlar, İnternet Suçları, Bilişim Suçları, Yüksek Teknoloji Suçları vs. tanımlamaları ile de karşılaşmaktayız. Uluslararası alanda İngilizce yapılan tanımlarda ise; Computer Crimes, Cyber Crimes, IT Crimes, Crime of Networks , High Tech Crimes vb. olarak çoğunlukla kullanılmaktadır. Ancak bu suç türleri Türkçe’mize Bilişim Suçları olarak geçmiş ve çoğunlukla Bilişim Suçları olarak kullanılmaya başlanmıştır. İnternet bağlantılı Bilişim Suçlarında ise Siber Suçlar tanımlaması genel olarak yapılmaktadır. Günümüzde İnternet ortamının yoğun olarak kullanılması sebebiyle çoğunlukla Siber Suçlar terimi bu tür suçlar içinde kullanılmaya başlanmıştır. [3]

           Bilişim Suçları veya Siber Suçlar isimlendirilmesi yapıldıktan sonra bir de karşımıza “Bilişim Suçlarının sadece bilişim sistemlerine karşı işlenen suçlar mı?” yoksa “Bilişim sistemleri ile işlenen her tür suç Bilişim Suçları kapsamına mı girmektedir?” karmaşası ortaya çıkmaktadır. Bazı görüşler sadece bilişim sistemlerine karşı işlenen suçların Bilişim Suç tipini oluşturduğunu ve bilişim teknolojileri kullanılarak işlenebilecek bir takım suçların bilişim suçunu oluşturmadığını, bu tür suçların normal suçlar olarak adlandırılması gerektiğini savunmaktadır. Örneğin bilgisayar vasıtası ile yapılan dolandırıcılık, bilişim sistemlerini kullanarak sahte para dizayn edilmesi veya hakaret sövme bilişim suçları kapsamına girer mi yoksa girmez mi karmaşası günümüzde halen tartışmaların konusunu oluşturmaktadır. [3]

Aslında her tanım bize bir açıklık getirmektedir. Çünkü bu tür suçlar, bir bilgisayar vasıtasıyla işlenebileceği gibi yerel bilgisayar ağları veya İnternet’e bağlı birden fazla bilgisayar üzerinden de işlenebilmekte ya da basit bir elektronik devre veya kredi kartı da kullanıla bilinmektedir. Bilişim kavramı bilgisayar teknolojileri ile iletişim teknolojilerini kapsadığından bu suçlar “Bilişim Suçları” adı altında tanımlanmıştır. Dolayısıyla bilişim suçları terimi kullanıldığında, bahsedilen bu teknolojileri kullanarak işlenen bir suç unsuru olduğu unutulmamalıdır.” [6]

KAYNAKLAR

1. Dönmezer, S. (1994). Kriminoloji. İstanbul. Beta Basım.
2. Gümüş, Ç. (2008). Bilişim Suçlarıyla Mücadelede Polisin Eğitimi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, Doktora Tezi
3. Ekizer, A.H. (2014). Bilişim Suçları (Siber Suçlar), http://www.ekizer.net/bilisimsuclari-sibersuclar, Erişim Tarihi: 31 Aralık 2014
4. Web: http://tr.wikipedia.org/wiki/Bilişim_Suçları, Erişim Tarihi: 31 Aralık 2014
5. Aydın, E.D. (1992), Bilişim Suçları ve Hukukuna Giriş, Ankara
6. Say, K. (2006). Bilişim Suçlarında Elde Edilen Delillerin Olay Yerinden Toplanması ve Laboratuvarlarda İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.