Bilirkişiye Başvuru Zorunlu mudur?
Bilirkişiye başvurunun zorunlu olup olmadığı konusunda;
CMK’nın 63/1nci maddesi “çözümü uzmanlığı, özel ve teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına…….karar verilebilir” ifadesini kullanmaktadır.
HMK md. 266’da “mahkeme, çözümü hukuk dışında özel ve teknik bilgiyi gerektiren hallerde bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir” ibaresini kullanmaktadır.
HMK madde 293’ün madde gerekçesinde de, çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda bilirkişinin oy ve görüşüne başvurulabileceğinden bahsedilmektedir.
a) Özel Kanun Hükümleri Bağlamında Bilirkişiye Başvuru Zorunluluğu: Bu hükümler çerçevesinde hâkimin bir takdir yetkisi yoktur. Bu hallerde kararına mutlaka bir bilirkişi raporuna dayandırmak zorundadır.
- Kamulaştırma bedeline itiraz davalarında kamulaştırma bedelinin tespiti için
- Hayvan alım satımlarında hayvanın ayıplı olup olmadığı
- Akıl hastalığına dayalı olarak açılan boşanma davalarında eşin akıl hastası olup olmadığı konusunda
- Akıl hastalığı veya akıl zayıflığına dayalı olarak kısıtlanma kararı verilmesi
- Verilen kısıtlanma kararının kaldırılması
- Cinsiyet değişikliğine izin verilmesi ve cinsiyet değişikliğinin tescili kararı
- Sahtelik incelemesi sırasında hâkimin isticvap ve istiktapa rağmen sahtelik konusunda karar veremediği hallerde
- Ceza muhakemeleri hukuku alanında sahte para ve değerler üzerinde yapılacak inceleme
- Beden muayenesi ve vücuttan örnek alınması
- Şüpheli ya da sanığın bilincinin incelenmesi
- Çocuğun soybağının araştırılması
- Moloküler inceleme
- Adli muayene
- Otopsi
- Zehirlenme şüphesinin varlığı halinde bilirkişiye başvurma zorunluluğu bu hallere örnek olarak verilebilir.
b) Genel kanunlarda yer alan düzenlemelerin değerlendirilmesi: Yukarıda işaret ettiğimiz HMK md.293 ve CMK 63’de ön görülen düzenlemelerde her ne kadar çözümü uzmanlığı, özel ve teknik bilgiyi gerektiren konularda bilirkişiye başvurulacağı belirtilmişse de, bu hallerde bilirkişiye başvurunun zorunlu olup olmadığı konusu tartışmaya açıktır.
Bir davanın görülmesi sırasında çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir hususun varlığını tespit ederse, bu özel ve teknik bilgi eksikliği hâkimin kendi gündelik bilgisi giderilebilecek mahiyette ise, o zaman bu eksikliği bizatihi kendisi giderecektir. Ancak, bu özel ve teknik bilgi eksikliği hâkimin mesleki ve günlük bilgisi ile giderilemiyorsa bilirkişiye gidilmesi gerekir.Başka bir ifade ile burada hâkim öncelikle çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren bir uyuşmazlık olup olmadığını tespit edecektir.
Yargıtay maddi gerçeğin kuşkuya yer vermeyecek şekilde ortaya çıkarılıp olayların etraflıca aydınlatılması için, özel ve teknik bilgi kavramını geniş yorumlayarak hemen hemen çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren her konuda bilirkişiye başvurulması gerektiğine karar vermektedir.
6,092 total views, 2 views today
